Waar stem je op 23 mei eigenlijk op?

Op 23 mei zijn er Europese verkiezingen.  Europeanen kunnen alleen stemmen op kandidaten uit hun eigen land. En over het algemeen ook op partijen uit hun eigen land. Dus in Nederland stem je net zoals bij nationale verkiezingen op PvdA, Groenlinks, D66, VVD enzovoort. Maar die partijen zitten niet zelfstandig in het Europese parlement.

Waar komen die Nederlandse stemmen dan terecht?

Op Twitter deelde Merian Koekkoek dit handige overzicht:

Nederlandse partijen en bijbehorende fracties in het Europese Parlement. (Bron: Merian Koekkoek op Twitter)

Bovenin de Nederlandse partijen, onderin de fracties in het Europese parlement waarin ze samenwerken. Je ziet dat er soms twee of meer Nederlandse partijen samen in één Europese fractie samenkomen. Dat geldt voor:

• D66 en VVD: die zitten samen in de ALDE-fractie: de Alliance of Liberals and Democrats for Europe
• CU, SGP en FvD: deze partijen zitten samen in de ECR-fractie: de European Conservatives and Reformists
• PvdD en SP: deze twee zitten samen in de GUE/NGL-fractie: de European United Left/Nordic Green Left

Partijen verbinden zich in Europa in fracties om het parlement werkbaar te houden en meer impact te creëren.  Zo heeft Nederland in totaal maar 26 van de 751 europarlementszetels te verdelen. De Nederlandse kandidaten worden dus over die 26 zetels verdeeld. De Europese ALDE-fractie is nu, vóór de 2019-verkiezingen, de op 3 na grootste Europese partij, met 70 zetels. D66 levert daarvoor nu 4 parlementariërs en de VVD 3. De ECR is de op 2 na grootste partij met 73 zetels. Daarvoor leveren de CU en SGP die een gezamenlijke lijst hebben nu 2 parlementariërs, en het FvD nog geen. GUE/NGL heeft in totaal 52 zetels, waarvan 2 voor de SP en 1 voor de PvdD.

Heeft het dan wel zin om op één van deze partijen te stemmen?

Alle stemmen worden toch op één hoop gegooid

Moet je dan wel op D66 stemmen in de Europese verkiezingen als je het helemaal niet eens bent met de VVD? Of wil je stemmen op de PvdD maar vind je het SP-campagnefilmpje helemaal niet grappig? En is een stem op één van de christelijke partijen automatisch een stem voor het FvD, terwijl je dat zéker niet wilt? (of andersom)

Ja, het heeft zin, kies vooral de partij waarmee jij het eens bent

De nuance ligt in de EU vaak net anders dan in Nederland, en de Europarlementariërs blijven verantwoording afleggen aan hun eigen partij. Over de standpunten wordt binnen de Europese fracties natuurlijk ook gediscussieerd voorafgaand aan de stemming, waarbij de Nederlandse Europarlementariërs hun eigen standpunten voor het voetlicht van de hele fractie kunnen verdedigen en coalities kunnen vormen met fractiegenoten uit andere landen. De fracties bestaan natuurlijk uit redelijk gelijkgestemde partijen uit de hele EU, dus het is het niet zo gek dat ze het intern vaak eens worden.

Hoe stemden de Nederlanders de afgelopen jaren?

De Volkskrant maakte een mooi overzicht van stemgedrag van de huidige Nederlandse Europarlementariërs over de afgelopen 5 jaar. Daarin zie je bijvoorbeeld dat D66 het in 96% van de gevallen eens was met de lijn van de ALDE-fractie, terwijl de VVD in slechts 82% van de gevallen hetzelfde stemde als de fractieleider.  In de GUE/NGL-fractie stemde de PvdD in 82% van de gevallen mee met de fractie en de SP slechts in 74% van de stemmingen. Je kunt aannemen dat de verschillen ‘m zitten in de zeer partijspecifieke standpunten.
In de ECR-fractie stemde de SGP in 85% hetzelfde als het partijstandpunt en de CU in 83%, en had het FvD nog geen zetel.

Je kunt dus het beste op de Nederlandse partij stemmen die het best bij jouw visie past, ook al zit die samen met een andere Nederlandse partij waar je het niet mee eens bent in dezelfde EU-fractie.
Met ALDE en D66 en VVD is echter nog iets geks aan de hand bij de komende verkiezingen, daarover in een ander blog meer.