‘Kind, gedraag je vooral niet volgens de regels, als je wat wilt bereiken in het leven. Als je regels tegenkomt waar je niks mee kunt, doe je gewoon of je van niks weet en trek je je eigen plan. Doe ik ook altijd,’ zei mijn oma vastberaden. Als ik één ding van mijn lieve oma geleerd heb, is het je eigen plan trekken. Als persoon. Maar een organisatie als de EU moet zich juist wel aan alle regels en afspraken houden.
En we wachten nog even
Brexit maakt dingen nog ingewikkelder voor de andere 27 EU-lidstaten. Twee van de laatste 3 kandidaat-eurocommissarissen zijn net goedgekeurd door het Europese Parlement. De Hongaarse kandidaat Olivér Várhelyi (Eurocommissaris voor uitbreiding van de EU), moet maandag nog nieuwe schriftelijke vragen beantwoorden, voor het parlement akkoord kan gaan. De Roemeense Adina-Ioana Vălean (transport) en ook de Franse Thierry Breton (digitale markt, industrie, defensie en ruimtevaart), die eerder onder vuur lag, mogen door van het parlement.
Je zou zeggen dat de nieuwe Europese Commissie dan op 1 december wel kan starten
Maar er is nog iets ingewikkelds, waar Europese juristen bovenop zitten. Door het uitstel van de Brexit-deadline naar 31 januari 2020 is het Verenigd Koninkrijk is nog steeds niet uit de EU, en wettelijk moet elke lidstaat een Eurocommissaris leveren.
Nou en, ze willen toch uit de EU?
Dat is zo, al is het maar de vraag hoe het na de Britse verkiezingen van 12 december 2019 gaat lopen. De EU doet alles volgens de regels, dat is ook de kracht van de samenwerking. De nieuwe Commissievoorzitter Ursula von der Leyen is dus een juridische procedure gestart om de Britten een Eurocommissaris te laten leveren, voordat ze start met haar nieuwe team van Eurocommissarissen. De eerste grote beslissing is namelijk de goedkeuring van de nieuwe EU-meerjarenbegroting. En daar mag elke lidstaat over meebeslissen. Oók een lidstaat die heeft aangegeven de EU te willen verlaten. Het is mogelijk dat de Europese Commissie straks aansprakelijk gesteld kan worden door de Britten dat de EU-begroting is goedgekeurd zonder dat een Britse Eurocommissaris daarover mocht meepraten.
Maar Boris Johnson wil toch helemaal geen Britse Eurocommissaris meer aanwijzen?
Nee, maar inmiddels kunnen we wel zeggen dat Johnson heel grillig kan reageren. En de kracht van de Europese samenwerking is dat die volgens de regels gaat. Daar moet iedereen op kunnen vertrouwen.
Met de EU-afspraken wordt niet gesjoemeld
Als in een lidstaat de democratie in gevaar komt omdat de rechters niet meer onafhankelijk kunnen oordelen, dan spreekt de EU de lidstaat daar op aan. Dus Ursula von der Leyen zal er, wat Boris Johnson ook weer verzint, alles aan doen om onze Europese kant van de afspraken na te komen. Dus alle beslissingen worden verder vertraagt. En dat is irritant, maar wel precies wat de EU moet doen, als bewaker van democratische waarden.
