The Europeanologist’s Grote EU-Kieswijzer

Voor de indeling via de vraag Moet Nederland wel of niet uit de EU? heb ik me gebaseerd op de antwoorden en toelichtingen die de partijen gaven op Stelling 30 van de Stemwijzer: Nederland moet uit de EU stappen. Voor standpunt over het EU-leger heb ik me gebaseerd op de antwoorden van de partijen op Stelling 28 van de Stemwijzer: Er moet één Europees leger komen. Verder heb ik gebladerd op de sites en in de verkiezingsprogramma’s van alle partijen waar meer informatie staat (de link daarnaar staat steeds achter de naam van de partij) en waar relevant hun uitlatingen in het verslag van het debat over de Staat van de Europese Unie van 9 februari (daaraan deden uiteraard alleen de partijen mee die nu al in de Tweede Kamer zitten).

Voor GroenLinks moet Nederland in de EU blijven. De partij kiest ‘voor een groener, socialer en democratischer Europa. Europa gaat niet alleen om markt en munt, maar ook om mens en milieu. Groenlinks wil een Europa waar alle Europeanen de vruchten kunnen plukken van vrij reizen, werken onder eerlijke voorwaarden en studeren over grenzen heen.’
Groenlinks wil een Europa dat investeert in banen, en dat zelf schone energie produceert. Voor de partij kan een sterkere EU in de wereld afspraken maken over mensenrechten, vluchtelingen en klimaatverandering.

Bestuur
Groenlinks pleit voor betere controle door het Europees Parlement, minder nationale veto’s en een grotere betrokkenheid van nationale parlementen bij de Europese besluitvorming. Het Europees Parlement krijgt als het aan Groenlinks ligt initiatiefrecht, dat betekent dat het Europees Parlement net als onze Tweede Kamer ook het recht krijgt om voorstellen te doen voor nieuwe wet en regelgeving (zo zit het nu). Nederland moet werken aan grotere openbaarheid in EU via een transparantere wetgevingsprocedure, meer toegang tot documenten, grotere openbaarheid van Eurotoppen en Eurogroeptoppen. De Europese Wet openbaarheid van bestuur moet worden verbeterd.

Groenlinks wil in de EU één rechtvaardig asiel- en migratiebeleid, met een geharmoniseerde asielprocedure waaraan alle lidstaten meedoen, anders moeten er sancties volgen. Nederland moet hierin het goede voorbeeld geven. Tijdelijke arbeidsmigranten moeten speciale visa krijgen om gemakkelijker in de EU te kunnen werken en weer terug te kunnen keren. Groenlinks wil toewerken naar één EU-defensiemacht.

Economie en financiën
De solidariteit in de Eurozone wil Groenlinks versterken door middel van een Europees Monetair Fonds en euro-obligaties. Nederland moet zich inzetten voor voor hervorming van het Stabiliteits- en Groeipact waarin houdbare financiën, werkgelegenheid en duurzame ontwikkeling op gelijke voet staan – nu gaat het Pact uitsluitend over overheidsfinanciën. Dit hervormde pact moet meer flexibiliteit en begrotingsruimte bieden om te investeren in arbeidsparticipatie, onderwijs, innovatie en duurzame energie. Het Europees Parlement moet medebeslissingsrecht krijgen over economische prioriteiten van EU-beleid en controlerecht over de sociaaleconomische sturing die de Europese Commissie aan lidstaten geeft. Een gezamenlijk belastingbeleid moet zich van Groenlinks richten op het tegengaan van belastingontwijking en op vergroening van belastingen. Het landbouwbeleid wordt duurzaam hervormd (nu gaat 40% van het EU-budget op aan landbouwsubsidies).

Internet
Nederland moet van Groenlinks pleiten voor een open en neutraal internet en een einde aan geoblocking.

Energie en klimaat
Voor Groenlinks moet Europa het voortouw nemen in ambitieus klimaatbeleid en zorgvuldig omgaan met grondstoffen. Nederland moet gaan pleiten voor een EU-Actieplan voor de Circulaire Economie. Als grootste markt ter wereld heeft Europa die macht. Een Klimaatwet geeft bedrijven en organisaties die in klimaatoplossingen willen investeren zekerheid op de lange termijn. Het Europese CO2-handelssysteem moet anders, CO2-uitstoot moet altijd belast worden om de overgang naar een duurzame economie te stimuleren.

Uitbreiding EU
Huidige toetredingseisen blijven: landen mogen toetreden als zij voldoen aan de gestelde voorwaarden: democratie, rechtsstaat en mensenrechten moeten zijn gewaarborgd. Deze onderwerpen verdienen een centrale plek in de onderhandelingen met kandidaat-lidstaten.

Lees meer op de Groenlinks site. En in het Groenlinks-verkiezingsprogramma vind je vanaf p.70 is er een apart hoofdstuk over internationale zaken en Europa.

Voor D66 is Europa onze waarborg voor vrede, veiligheid en welvaart en dé plek om veel problemen aan te pakken. Dus Nederland moet in de EU blijven want ‘als we grensoverschrijdende vraagstukken over klimaat, terrorisme, vluchtelingen, energie, veiligheid en handel op willen lossen, dan moet dat samen met Europa. D66 wil Europa daarom democratischer en daadkrachtiger maken.’  In een wereld met opkomende grootmachten en uitdagingen die landsgrenzen overschrijden is het voor D66 cruciaal dat Europa samenwerkt.

Bestuur
D66 kiest voor een federaal Europa waarin mensen en landen zich verbinden op grensoverschrijdende thema’s en landen tegelijk hun zelfstandigheid en eigen karakter behouden waar dat zinvol en wenselijk is. Bevoegdheden liggen daar waar ze het beste uitgevoerd kunnen worden en waar ze de best waarborg voor persoonlijk vrijheid bieden.
D66 zal nooit meewerken aan een Nexit-referendum, maar is wel voorstander van referenda als noodrem op nieuwe wetgeving. D66 benoemt terecht dat het probleem dat mensen geen tastbare resultaten van Europa zien door het handelen van de EU-lidstaten (lees ook dit). EU-besluiten moeten sneller, transparanter en simpeler genomen worden, voor D66 door: minder veto’s door lidstaten en een steviger mandaat voor het Europees Parlement en de Europese Commissie, Europese kieslijsten bij EU-verkiezingen, een democratische senaat in plaats van de Europese Raad en in de toekomst een gekozen EU-voorzitter.

Buitenland en veiligheid
Op termijn wil D66 in de EU een gezamenlijk buitenlands- en veiligheidsbeleid, en een netwerk van EU-ambassades, zodat we met de EU als één blok onze belangen beschermen en voor onze idealen voor de vrijheden en rechten van mensen wereldwijd staan, tot en met de Veiligheidsraad. De EU moet samenwerken in vluchtelingenopvang en asielbeleid. De grenscontroles aan de buitengrenzen moeten goed zijn en is voor D66 de verantwoordelijkheid van alle EU-lidstaten samen.

Economie, Interne markt en financiën
D66 wil de obstakels voor ondernemers op de Europese digitale interne markt markt wegnemen zodat een goed functionerende Europese markt ontstaat met meer kansen voor groei en innovatie.  D66 wil stoppen met de EU-zevenjaarsbegroting, waarin vooral geld naar landbouwsubsidies (nu gaat ca. 40% van de EU-begroting naar landbouw) en regiofondsen gaat. D66 wil flexibelere begrotingen gericht op innovatie, duurzame infrastructuur, energie en kennis. Nederland moet daarin vol inzetten op een grotere ontvangst vanuit de EU-fondsen, maar dan gebaseerd op de beste voorstellen in plaats van ‘op handjeklap rond verdeelsleutels’. In de EU moet beter samengewerkt worden om belastingontduiking tegen te gaan.
De Euro is voor D66 cruciaal voor onze economie. De voordelen van onze gezamenlijke munt wegen ruimschoots op tegen de nadelen en sinds de Eurocrisis zijn de noodzakelijke fundamenten onder de Euro versterkt. Voor D66 is het handhaven van strengere begrotingsregels en een gelijke behandeling van lidstaten is belangrijk en moet beter. Landen moeten niet opdraaien voor elkaars schulden of crises. De bankenunie moet versterkt worden en er moet een monetair fonds voor de Eurozone komen. De ECB moet haar onafhankelijke positie behouden.
Voor de lange termijn zet D66 in op een volledige, democratische economische en monetaire unie. Met een grotere Europese begroting voor die taken die beter – gezamenlijk – op Europees niveau geregeld kunnen worden. Daarvoor moet de democratische controle op de Europese instrumenten en begrotingen verbeteren.

Energie en klimaat
Met de Europese Energie Unie wil D66 aan duurzame energievoorziening en minder afhankelijkheid van energie-exporterende landen. Op basis van het Klimaatakkoord van Parijs moeten concrete acties van EU-landen worden vastgesteld. Het Europese CO2-emissiesysteem moet beperken CO2-uitstoot belonen.

Uitbreiding EU en Brexit
Toetreding tot EU kan alleen als een land alle EU-regels en -beleid omarmt. Ook landen in de EU moeten zich aan de regels op gebied van democratie, rechtsstaat en burgerlijke vrijheden houden – hiervoor heeft het Europees Parlement ingestemd met een jaarlijkse grondrechtentoets voor alle lidstaten.
De EU moet associatieverdragen met haar buren blijven sluiten, om een betrouwbare partner te zijn en een voorbeeld zijn voor ontwikkelende democratieën en een positieve impact te hebben op buurregio’s.
D66 wil niet dat het Verenigd Koninkrijk (VK) na de Brexit onevenredig veel invloed of voordelen krijgt in verhouding tot de bijdrage van het land aan de EU. Het VK blijft wel een belangrijke partner voor wat betreft handel en buitenlandse betrekkingen, zoals de NAVO. Schotland of Noord-Ierland mogen best in de EU na de Brexit, vindt D66. Ook bedrijven en instellingen die zich na de Brexit in de EU willen vestigen zijn welkom.

Lees meer in het Verkiezingsprogramma D66 vanaf p. 90 is er een hoofdstuk over internationale zaken en de EU of lees hier online de EU-standpunten van de partij.

De PvdA vindt dat Nederland in de EU moet blijven, want ‘Nederland is veilig binnen Europa en verdient bijna al haar geld in Europa. De grote uitdagingen van deze tijd (zeker werk, een goed klimaat, een veilige wereld) kunnen we samen beter aan dan als klein land alleen. Uit de Europese Unie stappen is slecht voor onze veiligheid en slecht voor onze economie. Dat betekent niet dat er niets moet veranderen. Zo willen we oneerlijk concurrentie uit Europa terugdringen en dat sommige besluiten moeten weer in Nederland worden genomen en niet in Brussel.’

Bestuur en kerntaken EU
De PvdA staat  voor een sterk en rechtvaardig Europa. De EU moet minder voor de markt zijn, en meer voor de mensen. Daarom moet de EU zich richten op een aantal cruciale zaken: werkgelegenheid en goed werk, beheersbaar maken van het vluchtelingenvraagstuk en migratie en het aanpakken van belastingontwijking.
Er moet een Europees asiel- en migratiebeleid komen, met eerlijke kans op humane opvang voor vluchtelingen.

Werk, economie en handel
Goed werk en een eerlijke beloning is de kern voor de PvdA. Dat betekent een eerlijke Europese detacheringsrichtlijn, dat wil zeggen dat de PvdA wil dat werknemers in Nederland niet verdrongen kunnen worden door mensen uit de rest van de EU die hetzelfde werk voor minder willen doen.

Het Stabiliteits- en Groeipact (waarin de EU-afspraken staan over hoe hoog nationale begrotingstekorten en staatsschulden mogen zijn) moet in landen met hoge werkloosheid (>5%) ruimte bieden voor extra investeringen en complexe en arbitraire regels moeten veranderen. Daarbij moet de economie versterkt worden en moeten corruptie en belastingontwijking bestreden worden. Er moet minder EU-geld naar landbouw (nu zo’n 40% van de EU-begroting) en meer naar duurzame groei.

Internationale bedrijven moeten vanuit de EU verplicht worden openbaar te maken waar ze actief zijn en hoeveel belasting ze betalen. Om reddingsoperaties met belastinggeld te voorkomen moeten banken in de Eurozone gezond zijn en daarvoor moet de bankenunie voltooid worden met een gezamenlijk verzekeringssysteem, moet er een splitsing tussen particuliere en commerciële bankactiviteiten komen en moeten de kapitaalbuffers omhoog naar 10%. Omdat het internationale bedrijfsleven steeds machtiger wordt door handelsverdragen als CETA en TTIP, wil de PvdA de democratie op nationaal en EU-niveau versterken en de machtsbalans tussen bedrijven en natiestaten niet verder verstoren. Hoe precies gaat de partij verkennen, denkrichting is het versterken van maatschappelijke organisaties en vakbonden en stimuleren via wetten voor maatschappelijk verantwoord ondernemen door bedrijven.

Energie en klimaat
De EU moet verder bouwen aan een Energie Unie, om duurzaamheid te bevorderen én onafhankelijkheid van Rusland te vergroten en de EU te versterken. Speerpunten van een nieuw EU Energieakkoord moeten hernieuwbare energie en energiezuinigheid zijn.

Uitbreiding EU
Er valt niet te onderhandelen over EU-toelatingseisen, dat geldt voor de PvdA ook voor Turkije. Afspraken over toekomstige toetreding van landen op de Westelijke Balkan moeten gehandhaafd blijven, er komen geen toetredingsafspraken met nieuwe landen.

Lees meer op de PvdA-site en in het PvdA verkiezingsprogramma (vanaf p.62).

Voor de VVD moet Nederland in de EU blijven want ‘Nederland is een handelsland en heeft dus baat bij handel in de Europese Unie. Het is goed om samen als blok problemen op te lossen. De VVD staat er wel voor dat niet meer Europees geregeld wordt dan nodig is.’  En op de VVD-site: ‘Minder onzin uit Brussel, maar alleen dingen die in het Nederlandse belang zijn.’

Kernwaarden EU
Voor de VVD moet de EU zich richten op belangrijke, grensoverschrijdende kerntaken: interne markt, internationale handel, energie en klimaat en migratie. De EU ‘moet zich in ieder geval niet bemoeien met nationale aangelegenheden zoals pensioenen, zorg, wonen, ruimtelijke ordening, belastingen en uitkeringen’ en mag geen nieuwe belastingen heffen. (Belastingontduiking wil de VVD wel internationaal, met ‘alle geÏndustrialiseerde landen’ aanpakken, maar niet per se in de EU).

Bestuur
De EU moet doortastender. De VVD is voor een EU van twee snelheden:  als belangrijke besluiten voor Nederland uitblijven omdat we het onderling niet eens kunnen worden, gaan we met een kleiner gezelschap van gelijkgestemde landen verder.
Landen die EU-afspraken niet nakomen moeten worden aangepakt, vindt de partij. De VVD gaat EU-voorstellen beoordelen op kwaliteit, kwantiteit, proportionaliteit en subsidiariteit. En EU-regels moeten de economie stimuleren en de veiligheid verbeteren, regels die dit niet doen moeten gesignaleerd worden door de Europese Commissie en dan geschrapt of aangepast.
Onderhandelingen tussen EU-landen en het Europees Parlement zorgen voor voortdurende aanpassingen van voorstellen, zodat hierdoor (bv. voor het MKB) niet meer helder is wat de gevolgen zijn. Dat moet anders, vindt de VVD, de kwaliteit en gevolgen van wijzigingen moeten op onafhankelijke wijze worden getoetst.
Afspraken en regels zijn het fundament van de Europese samenwerking. Alle landen zijn er bij gebaat als die regels strikt worden gehandhaafd.

Veiligheid en migratie
Voor bv. migratie en terrorismebestrijding is de VVD voor een gezamenlijk Europees buitenland- en veiligheidsbeleid. De EU-buitengrenzen moeten streng bewaakt worden. De VVD wil zelf beslissen hoeveel vluchtelingen Nederland opneemt (dat klinkt alsof Nederland dat nu niet zelf beslist, maar de Nederlandse Minister van Buitenlandse Zaken heeft in de EU gewoon inspraak over dat soort onderwerpen).

Economie en handel
Voor de VVD is de Europese Interne Markt (digitaal en fysiek) van groot belang, en eerlijke concurrentie is daarin uitgangspunt. Landen die protectionistisch optreden moeten aangepakt worden. De Europese Commissie moet als scheidsrechter op de interne markt optreden en juridische maatregelen nemen tegen landen als nodig. Nederland moet niet strenger dan de rest van de EU-lidstaten zijn bij het invoeren van regels, dat is slecht voor Nederlandse bedrijven. Traditionele EU-landbouwsubsidies moeten voor de VVD vervangen worden door voor subsidiëring van innovatieve, hoog productieve en efficiënte landbouw

Uitbreiding EU
De partij wil een pauze inlassen voor verdere uitbreiding, die is voor de VVD geen doel op zich. De kandidaat-lidstaat, maar ook EU zelf, moet in de toekomst klaar zijn voor uitbreiding. En de huidige toetredingseisen blijven. Andere EU-akkoorden zijn geen opstap naar lidmaatschap.

Brexit
Nederland moet van de VVD inzetten op zeer nauwe samenwerking met het Verenigd Koninkrijk (VK) op gebied van economie en veiligheid. In EU-verband of daarbuiten. De Nederlandse rol in de EU zonder het VK moet sterk blijven.

Financiën
De VVD wil de EU Meerjarenbegroting hervormen, de bijdrage moet berekend worden op basis van het Bruto Nationaal Inkomen van elk land. De Nederlandse afdracht aan de EU wil de partij met miljarden euro’s verkleinen.  Die moet Nederland dan inzetten voor versterken van onze concurrentiepositie en het financieren van innovatie. Na Brexit en ook als andere landen zouden vertrekken, moet de EU-begroting zo worden bijgesteld dat de bijdrage van de lidstaten niet omhoog gaat. In plaats van subsidies moet de EU veel meer gebruik maken van leningen.
De partij vindt dat de alle landen zich aan het EU Stabiliteits- en Groeipact moeten houden.
Probleemlanden die weigeren te hervormen moeten van de VVD de eurozone verlaten.
De EU moet verstandig met geld omgaan, net als Nederland. Elke lidstaat moet jaarlijks een verklaring tonen die bewijst dat EU-geld rechtmatig is besteed. De maandelijkse verhuizing van het Europarlement naar Straatsburg vindt ook de VVD niet goed, maar zie hierboven dat eigenlijk iedereen het daarmee eens is, behalve Frankrijk.

Lees meer in het VVD-verkiezingsprogramma.

Voor het CDA moet Nederland in de EU blijven, want ‘Nederland heeft een open economie en is voor haar veiligheid voor een groot deel afhankelijk van buitenlandse (Europese) mogendheden. Daarnaast vormt de EU de toegang voor Nederland tot een grote (interne ) markt met groot economisch potentieel. Uit de EU stappen zal Nederland grote economische schade brengen en veiligheidsrisico’s geven.’
Verder, op de CDA-website: We hebben als Nederland een slagvaardig Europa nodig om onze belangen te beschermen en onze positie te versterken. In een wereld van onzekerheid en instabiliteit delen wij onze waarden met andere Europese landen. Wij kiezen voor een sterker Europa, dat zich richt op haar kerntaken en vaker dan nu samenwerking zoekt in kleinere kopgroepen.  Vanaf pagina 34 lees je meer over Europa in het CDA-verkiezingsprogramma.

Kerntaken EU
De EU moet zich richten op veiligheid, klimaat, energie, vluchtelingenbeleid en economische stabiliteit voor het CDA. Voor de rest moet er goed gekeken worden of besluiten wel in de EU genomen moeten worden.

Uitbreiding EU
De EU moet niet verder uitbreiden.

Opvallend
Het CDA wil een nieuwe Nederlandse minister voor landbouw (dat ministerie is een paar jaar geleden opgegaan in het Ministerie van Economische Zaken) maar vermeldt niks over de EU-landbouwsubsidies, die 40% van de EU-begroting uitmaken.

Uit het PP-Verkiezingsprogramma:

Bestuur en democratie
Het democratisch verkozen EP krijgt ook wetgevende macht en wordt eindverantwoordelijk voor EU-beleid.
Burgers worden direct betrokken bij EU-wetgeving via E-democracy en burgertoppen. Beslissingen worden zo lokaal mogelijk genomen (subsidiariteitsbeginsel). Elke afspraak tussen een lobbyist en een lid van het EP of EC komt in een openbaar te raadplegen agenda. Gewone burgers krijgen meer toegang tot leden van het EP en EC dan professionele lobbyisten.

Financiën, economie en handel
Voor de partij is er onvoldoende draagvlak om van de eurozone een fiscale unie te maken. Om minder afhankelijk te worden van de euro wil de Piratenpartij mogelijkheden uitwerken voor een muntunie met gelijk fiscaal beleid, met landen die cultureel en economisch op ons lijken.
De onderhandelingen over TTIP, CETA en TiSA zijn niet democratisch, en worden onmiddellijk stopgezet.
Nieuwe, transparante onderhandelingen worden gestart. Deze hebben als uitgangspunt eerlijke handel, bescherming van mens en milieu, burgerrechten en vrije informatie. Burgers dienen vanaf het begin betrokken te worden bij de onderhandelingen via E-democracy en burgertoppen.
Alle (handels)verdragen dienen door de bevolking gesteund te worden via een referendum, voordat Nederland iets ondertekent.

In het verkiezingsprogramma van Artikel1 vond ik alleen deze internationale standpunten met een klein linkje naar de EU.

• Slavernij, dwangarbeid, kinderarbeid en kinderprostitutie krijgen de aandacht die ze verdienen. Bij aantoonbare productie of producten die onder deze omstandigheden op de markt komen, volgt een verbod op invoer en verkoop.
• Het Associatieverdrag met Israël wordt opgeschort zolang het structurele geweld tegen Palestijnen en de kolonisatie van de Westoever en Gaza voortduurt. Palestina wordt direct erkend.
• Alle aspecten van internationaal beleid, zoals handelspolitiek, worden getoetst op hun gevolgen voor ontwikkelingslanden en bijdrage aan de duurzame ontwikkelingsdoelen.

Bestuur
Nederland moet voor de SP in de EU blijven, maar ‘De Europese Unie kan in haar huidige vorm niet verder. De SP wil een nieuw verdrag voor een Europa dat meer op samenwerking is gericht en minder op uit Brussel opgelegde dictaten. De onverkozen regering van Europa, de Europese Commissie, schaffen we af. Een nieuw verdrag zal per referendum aan de bevolking worden voorgelegd’. De Europese Commissie afschaffen, dat is rigoureus. Curieus is dat de SP  in haar verkiezingsprogramma ( vanaf p.53) zegt ‘De Europese Commissie als politiek orgaan kan worden afgeschaft. We willen samenwerken in Europa, bij onderwerpen als bestrijding van internationale criminaliteit, grensoverschrijdende milieuvervuiling etc., maar laten ons niet meer de regels opleggen door ambtenaren in Brussel’ (cursievering door mij) – punt is dat ze juist de politieke Europese Commissie af willen schaffen. Als je wel Europees wilt blijven samenwerken komen daar per definitie ambtenaren voor in de plaats. Maar die mogen van de SP niets meer doen.

Europees Parlement
Het Europees Parlement mag van de SP niet meer bevoegdheden overnemen van de nationale parlementen en moet de maandelijkse verhuizing van het Europees Parlement naar Straatsburg wordt gestopt. (p.56) Dat laatste is een dooddoener, bijna iedereen wil die verhuizing naar Straatsburg stoppen, behalve de lidstaat Frankrijk, zoals ik hierboven al zei. De SP kan dit dus niet zomaar regelen. Daarnaast wil de SP dat politici een dubbelmandaat krijgen, zodat Kamerleden tegelijkertijd Europarlementariër kunnen zijn. ‘Zij vertegenwoordigen immers niet een ‘Europees’ belang, maar de belangen van hun kiezers.’ aldus de SP. Afgezien van de hoge werkdruk van zowel Kamerleden als Europarlementariërs en dat het leuk is dat je ook wel eens aanwezig bent als één van de parlementen vergadert, vraag je je af of de huidige SP-Europarlementariërs, die ook gewoon door Nederlandse kiezers gekozen zijn, dan niet de belangen van hun kiezers vertegenwoordigen maar een vaag ‘Europees’ belang. Vreemd.

Financiën
Nog meer interessants: ‘Zolang de EU bevoegdheden uitoefent die zijn overgenomen van de lidstaten is zij een belangrijk strijdterrein voor vakbeweging, milieubeweging, organisaties voor internationale solidariteit en andere organisaties. Deze gezamenlijke strijd tegen internationale ondernemingen heeft onze volledige steun.’ – voor ik op ze zou stemmen zou ik wel willen weten wie die andere organisaties zijn. Verder wil de partij de Nederlandse afdracht aan de EU fors verlagen. Subsidies rondpompen tussen de rijkere lidstaten moet stoppen. Hoe precies staat er niet.  De SP vindt dat de EU moet optreden tegen belastingontduiking.

De PvdD vindt dat Nederland in de EU moet blijven. Ze is vóór Europese samenwerking, maar tegen de huidige, ondemocratische EU. Brussel faciliteert volgens de PvdD met name multinationals en fixeert zich op ‘economische groei’ en ‘handel’ ten koste van mens, dier, natuur en milieu. Dat de EU ook rigoureuze duurzaamheidsmaatregelen neemt, en bijvoorbeeld ambitieus inzet op duurzame energie, maar dat de lidstaten, waaronder Nederland, zich vaak niet aan de doelstellingen houden, wordt niet genoemd. De PvdD noemt zich groen-eurokritisch, op een ‘constructieve manier’. De partij lijkt te vinden dat de EU geen oplossing kan bieden tegen grensoverschrijdende issues als klimaatverandering, en noemt ook de democratische processen in de EU ondemocratisch. De PvdD pleit voor afschaffing van EU-landbouw- en visserijsubsidies en van vervangen van het EU CO2-handelssysteem ETS door bindende reductieverplichtingen. En Nederland moet inzetten op betrouwbare, betaalbare en schone OV-verbindingen in de EU om vliegverkeer terug te dringen en onethische producten als foie gras moeten worden verboden.

Bestuur en financiën
Als die er wel komen wil de PvdD een bindend referendum. De eurozone mag niet groter worden. De eurocrisis moet alternatief worden aangepakt, bijvoorbeeld met parallelle munten, terugkeer naar nationale munten of een noordelijke en zuidelijk muntunie en lidstaten moeten ondersteund worden als ze uit de eurozone willen.
De Europese Unie moet van de PvdD stoppen met het noodfonds ESM. En zolang er wel gemeenschappelijke noodfondsen bestaan moet het toezicht democratisch georganiseerd worden, met een rol voor Rekenkamers op nationaal en Europees niveau. Volgens de PvdD onttrekt de ECB zich aan parlementaire controle en moeten nationale parlementen inzage krijgen in de interne notulen en bestuurders van de ECB ter verantwoording kunnen roepen.

Handel en belasting
De EU en Nederland mogen van de PvdD geen nieuwe vrijhandelsakkoorden meer afsluiten. Hetzelfde geldt voor (associatie)akkoorden (zoals het akkoord met Oekraïne) die landen vrije(re) markttoegang tot de EU bieden.  Als er toch vrijhandelsverdragen worden afgesloten door de EU, moeten lidstaten daarover altijd het laatste woord hebben (dat is echter nu al voor het grootste deel zo, omdat ook handelsakkoorden langs de Raad van Ministers gaan). Er zal dan een bindend referendum worden georganiseerd. Er mogen van de PvdD geen aparte, vaak private rechtbanken aan vrijhandelsakkoorden gekoppeld worden.
Van de PvdD moet Belastingontduiking worden aangepakt, te beginnen in Nederland en in nauwe samenwerking met andere lidstaten. En Nederland moet ontwikkelingslanden helpen om de belastingen te ontvangen waar ze recht op hebben.
Producten die in Nederland of de EU worden ingevoerd moeten van de PvdD voldoen minimaal aan dezelfde milieu- en dierenwelzijnseisen als producten die hier geproduceerd worden. Ook moet minimaal de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens zijn gerespecteerd in het arbeidsproces. Producenten in ontwikkelingslanden krijgen hulp om aan deze eisen te voldoen. Producten die zijn geproduceerd ten koste van mensen, dieren of milieu moet Nederland weren en er zich in Brussel hard voor maken dat lidstaten dat onderling ook kunnen doen met onethische producten als ganzen- en eendenlever (foie gras) uit Frankrijk, Spanje, Bulgarije en Hongarije. De export van veehouderijsystemen en producten die in Nederland zelf niet zijn toegestaan, moet Nederland verbieden. Lees hier de EU-standpunten op de PvdD-site en in het PvdD verkiezingsprogramma.

Bestuur en kernonderwerpen EU

‘De ChristenUnie vindt Europese samenwerking waardevol, maar de huidige Europese Unie bemoeit zich met veel te veel. De EU moet veranderen om de ergernis over bemoeizucht en bureaucratie kwijt te raken en draagvlak te houden.”
Opvallend op de website: het initiatiefrecht van de Commissie wordt beperkt tot de beleidsvelden waar de EU exclusieve bevoegdheid heeft. Dat zijn: douane-unie, mededinging, internationale handel en monetair beleid voor de eurozone. Om op een ander beleidsveld wetsvoorstellen te mogen doen moet de Commissie aan Raad en Parlement toestemming vragen. In het CU-verkiezingsprogramma vind je de EU-standpunten vanaf p.89. Daar staat verder nog: EU-wetgeving moet een uiterste houdbaarheidsdatum, waarna deze komt te vervallen.
Er moeten van de CU exit-draaiboeken komen voor afspraken als euro en Schengen. Als de helft van het aantal nationale parlementen in de lidstaten een rode kaart trekt, moet een EU-voorstel worden ingetrokken (dat is overigens nu al bijna zo).

Uitbreiding
De EU mag alleen groeien met landen uit voormalig Joegoslavië en eventueel Zwitserland, Noorwegen en IJsland. En de Straatsburg-dooddoener die ik in de inleiding beschreef komt weer voorbij.

Voor de SGP moet de ‘EU van de toekomst er radicaal anders uitzien dan de EU die we tot nu toe hadden. We mogen niet vergeten dat de samenwerking tussen Europese staten een steentje bijdroeg en bijdraagt aan de vrede, veiligheid en welvaart in Europa. Maar de EU moet veel eenvoudiger en flexibeler. De macht moet meer komen te liggen bij nationale parlementen. Meer vrijheid, minder uniformiteit.” In het SGP-verkiezingsprogramma gaat het van p. 86 over Europa.

Bestuur
De SGP spreekt van ‘de bijna dogmatische ideologie dat de EU één dient te worden en haar invloedssfeer en macht steeds verder uit moet breiden’ en burgers die het daar niet langer mee eens zijn. De SGP benoemt wel terecht het probleem dat lidstaten in eigen land vaak niet eerlijk zijn over de akkoorden die ze in Brussel sluiten (lees daarover ook even dit). Voor de SGP moet de Europese Commissie  ‘omgebouwd’ worden tot een orgaan met een regisserende functie. Daarmee wordt de Commissie louter nog uitvoeringsorgaan van de Raad van Regeringsleiders en de Raad van Ministers. Verder meer openheid, maar minder macht voor nationale parlementen en een periodieke herziening van EU-wetten.

Financiën: minder geld naar de EU en Eurozone splitsen
De Europese Commissie mag zich van de SGP in ieder geval nu al niet meer met landbouwbeleid bemoeien. Over de enorme hoeveelheid EU-geld die naar landbouw gaat zegt de partij niets. Nederland moet van de SGP minder geld afdragen aan de EU, maar over het hoe staat er niks. De Eurozone moet gesplitst worden, waarbij de landen zonder structureel begrotingstekort samen verder gaan. De Brexit moet zacht zijn voor Britten en EU.

Waarden
En natuurlijk, geen EU-bemoeienis met ethische zaken als abortus, euthanasie en huwelijk. En geen onderzoek met menselijke embryo’s. En er moet van de SGP ‘een dikke streep door’ de EU-richtlijn gelijke behandeling want die verdringt volgens de partij de vrijheid te veel – die richtlijn gaat over de toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van personen ongeacht godsdienst of overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele geaardheid. Dat druist in tegen Artikel 1 van onze eigen Grondwet. Er staat nog veel meer in het SGP-verkiezingsprogramma maar ik sluit hier af met het standpunt dat de SGP wil dat de EU-vlag moet verdwijnt van Nederlandse overheidsgebouwen.

50PLUS heeft geen programma maar 50 standpunten, standpunt 46 gaat over de EU. Voor 50PLUS moet Nederland in de EU blijven, met focus op de 3 kerntaken: economisch en monetair beleid, milieu- en energiebeleid en grensbeleid (waaronder veiligheid, defensie en buitenlands beleid). Maar de EU mag niet groter, en Turkije mag er zeker niet bij. De EU-buitengrenzen moeten beter bewaakt. Het parlement mag niet meer steeds naar Straatsburg verhuizen, die dooddoener komt ook weer voorbij,  en 50PLUS wil het aantal zetels in het Europees Parlement halveren.  Iets in die geest stelde Minister van Buitenlandse Zaken Koenders ook al voor (maar het is geen officieel PvdA-standpunt).  Groenlinks Kamerlid Grashoff merkt hier in het EU-Kamerdebat over op ‘dat het Europees Parlement ten opzichte van omvang van de Europese bevolking zes maal kleiner is dan onze Tweede Kamer ten opzichte van de omvang van de Nederlandse bevolking. Als je dus iets wilt organiseren ten aanzien van contact tussen Europarlementariërs en de landen waar zij vandaan komen, kan het toch echt niet kleiner worden.’
Tenslotte moet van 50PLUS een deel van de EU-landbouwsubsidies worden ingezet voor voorzieningen op het platteland.

Geen verkiezingsprogramma, wel standpunten voor de OP. Nederland moet in de EU blijven, maar de OP is op termijn een voorstander van een meer democratische EU. Afzien van de EU is voor onze economie niet verstandig.’

De OP is voorstander van vergaande defensiesamenwerking in de EU, maar niet voor een EU-leger.  De EU moet een handelsunie blijven, en geen politieke unie worden. De open grenzen in het Schengen-gebied moeten sluiten. Dat lijkt juist niet gunstig voor de handel, OP.
Via een nieuwe bank moeten ook EU-structuurfondsen (hier gaat het waarschijnlijk om o.a. EFRO) bij NL ondernemers terechtkomen. De OP wil een Noord-Europese monetaire unie, maar Polen, Tsjechië en Slowakije kunnen er wel bij. Lidstaten moeten zich aan afspraken houden, integer en democratisch bestuurd worden en een gelijkwaardig BBP hebben.   Dit laatste lijkt een voorzet voor een Europa van twee snelheden.

Voor DENK moet Nederland in de EU blijven maar de partij heeft het niet op EU-bureaucratie: ‘de mensen herkennen zich niet meer in de logge, ondoorzichtige en ondemocratische Brusselse machinerie. Daarom wil DENK een kritische vermindering van de EU-regels en een grote democratisering van de EU bewerkstelligen.’ Maar hoe dan? In het DENK Verkiezingsprogramma verklaart DENK (vanaf p.55) wel nee tegen Brussel te zeggen maar niet tegen de EU, de EU moet worden herzien, minder EU-regels, meer rechten voor het Europees Parlement en alle beschaafde landen mogen in principe EU-lid worden als ze aan de huidige toetredingsregels voldoen. Geen CETA, TiSA en TTIP voor DENK. In één adem door moeten ook de Verenigde Naties gedemocratiseerd worden. Maar hoe precies?
DENK is voor een rechtvaardigere spreiding van vluchtelingen buiten Europa, binnen Europa en binnen Nederland.
DENK noemt in haar programma nog wel even de waarde van Europa voor Nederland: We exporteren voor €120 miljard naar de EU, wat 1,5 miljoen banen oplevert Bron: VNO-NCW (2012). Check.

NW heeft geen verkiezingsprogramma maar 12 speerpunten. Speerpunt 3 en 4 gaan over EU en internationaal:  Er komt een nieuw EU-verdag, als het aan NW ligt. ‘Landen werken voortaan samen in plaats van te worden onderworpen aan de macht van Brussel (lees voor de lol dit even). De Europese Commissie moet van NW een ambtelijk apparaat worden, en het Europees Parlement bestaat voortaan uit nationale volksvertegenwoordigers die een aantal keer per jaar bij elkaar komen (er wordt niet gesproken van een dubbelmandaat, en hoezo zijn Europarlementariërs nu geen vertegenwoordigers van de verschillende lidstaten?). Verder wil de VN uitsluitend handelsverdragen die niet alleen de grote bedrijven belastingvoordeel geven, en die passen bij het in Parijs afgesproken klimaatakkoord.

VP kiest voor ‘vrije mensen: mensen moeten vrij kunnen reizen, in een ander land kunnen werken en goederen vrij kunnen kopen binnen Europa, daarom moet Nederland in de EU blijven. We willen het basisinkomen overal in de EU. Ook is gezamenlijke Europese aanpak van criminaliteit en terrorisme noodzakelijk. Consumentenbescherming kan alleen door Europese aanpak. De Vrijzinnige Partij wil wel veel meer democratisering van EU door afschaffen van Raad van Ministers (dat is de vertegenwoordiging van alle ministers uit de lidstaten op een onderwerp) en betere controle op de Europese Commissie. De partij geeft zelf geen uitleg maar verwijst naar EU hervormingsclub DiEM 2025. VP vindt legers van individuele lidstaten inefficiënt, niet solidair en ouderwets en is voor een EU-leger. Het VP-verkiezingsprogramma gaat daar verder op in. De VP is een partij die een rigoureuze maatregel voorstelt. Aan de uitvoering zitten nog wat haken en ogen, maar er is wel over nagedacht. Verder wil de VP lobby (overal) terugbrengen tot informatievoorziening. Lijkt me een lastig, maar nobel streven.

Voor Lokaal in de Kamer moet Nederland in de EU blijven. Ze geven in de Stemwijzer geen toelichting. Uit het LidK-verkiezingsprogramma blijkt dat ze voor EU-samenwerking voor handel en veiligheid zijn. Wel willen ze Europese aanbestedingen stoppen, ‘om lokale economieën meer mogelijkheden voor groei te geven en onnodig reizen (en dus files) te voorkomen’ – dit is in strijd met de Europese interne markt, en hoe het verder moet staat er niet.
Je zou denken, Lokaal in de Kamer, die partij heeft een visie op de enorme bedragen die via EU-fonds EFRO en de EU-landbouwsubsidies die lokaal uitgegeven worden. Beide fondsen staan onder druk en zijn substantieel: Nederland ontvangt tussen 2014-2020 €500 miljoen uit EFRO en het Europees Landbouwbeleid neemt 40% van de Europese begroting voor haar rekening. Lokaal in de Kamer vind er niks van.

Moet Nederland in de EU blijven? Nee, zegt de PVV. De beweging geeft bijna nooit ergens een toelichting, dus ook niet op deze vraag uit de Stemwijzer. En in het PVV-verkiezingsprogramma van 1 A4-tje staat ook weinig over het hoe. Wel interessant, in bovengenoemd Kamerdebat over de Staat van de EU antwoordt PVV-Kamerlid Beertema op de vraag wat Nexit zal doen voor de 90 000 banen in de Rotterdamse haven: ‘Dat zal inderdaad … Dat is onbekend op dit moment.  […] Wij vertrouwen erop dat onze ondernemers, onze ondernemingen en onze economie krachtig genoeg zullen zijn om een eigen weg te zoeken buiten de Brusselse dictaten om. Voor ons is belangrijk dat wij baas worden over de eigen grenzen en dat we verdere islamisering van ons land stoppen.’ Maar hoe dan?

Moet Nederland in de EU blijven? Nee, want ‘Nederland moet weer een vrij, soeverein en democratisch land worden en niet langer een wingewest van Brussel. Hervorming van de EU is niet mogelijk, daarom wil Forum voor Democratie uit de EU (NEXIT).’ Dit zijn de standpunten van het FvD over de EU:
1. Een referendum over voortzetting van Nederlands lidmaatschap aan de Eurozone.
2. Een referendum over voortzetting van de open grenzen en het vrije, ongecontroleerde verkeer van personen binnen de Unie.
3. Een NEXIT-referendum zoals in het Verenigd Koninkrijk.
Want de EU is volgens het FvD ondemocratisch, als je hier over twijfelt, lees dan nog even hoeveel invloed lidstaten nu al op EU-beleid hebben.

Bestuur en democratie DBB wil uit de EU als die in 2018 niet aanmerkelijk verbeterd is qua democratisch gehalte en financieel beheer. In 2017 gaan ze kijken wat daar onder valt (over dat financieel beheer moppert Nederland trouwens al langer binnen de EU). Dit lijkt geen haalbare planning: na 15 maart coalitieonderhandelingen, dan bepalen wat daar onder valt en dan de EU nog even hervormen. Niet zo snel gelukt? Dan stapt DBB eruit. Of in ieder geval een bindend referendum over van alles. Wat lokaal kan, moet lokaal geregeld – oké, maar wat kan er lokaal? Ook de Straatsburg-dooddoener komt voorbij. Uit het DBB-verkiezingsprogramma ‘in 2017 moeten afspraken worden gemaakt wat hieronder [onder democratisch functioneren] wordt verstaan’ – interessant.
Economie en Financiën  DBB vermeldt dat ‘de EU heeft 20 jaar geen goedkeurende accountantsverklaring voor het financieel beheer gehad’ – dat klopt min of meer, het gaat over een verklaring van de Europese Rekenkamer, de foutenmarge die de EU aanhoudt is 5%, de Rekenkamer wil die naar maximaal 2%. Daar treedt Nederland echter al regelmatig tegen op. En de salarissen van EU-functionarissen moeten worden gelijkgetrokken met vergelijkbare functies in de lidstaten (dat is overigens voor Europarlementariërs en Nederlandse parlementariërs al vergelijkbaar).  DBB wil bindende referenda ‘bij het overdragen van macht aan internationale organisaties zoals de EU, ESM, TTIP en CETA etc.’ – dit is een beetje een ongebalanceerde opsomming van een statenverband, een financieringsprogramma en twee handelsakkoorden, maar soit.

De Libertarische Partij wil zoveel mogelijk vrijheid voor iedereen, en besturen moet ‘op zo laag mogelijk niveau gebeuren’ aldus het LP-verkiezingsprogramma. Uit de EU treden biedt volgens de LP de beste kans op een betere toekomst. Het onderzoek dat de Rabobank vorige maand presenteerde spreekt dat tegen. De LP wil dat Nederland lid wordt van de Europese Vrijhandelsorganisatie (waarin Noorwegen, IJsland, Zwitserland en Liechtenstein samenwerken met de EU) in plaats van het EU-lidmaatschap. De LP: ‘de EVA-landen handelen vrij met de EU, maar zijn niet gebonden aan de politiek van Brussel’ – dit is niet waar, de EVA-landen voeren EU-wetgeving die te maken heeft met handel door. De complexe vooruitzichten van de Brexit-onderhandelingen laten al zien dat Nederland niet zo maar even van EU naar EVA kan gaan.

De mensen in VNL zaten met GeenPeil (hierboven) achter het Oekraïne-referendum. Nederland moet uit de EU van VNL want de partij is ’tegen de ondemocratische politieke Unie. Nederland moet weer een soeverein land worden, daarom moet de EU terug naar zijn kerntaak: economische samenwerking. Op termijn streven wij naar een economische Noord-Europese Alliantie en een Noord-Europese munt. ‘
In het VNL-verkiezingsprogramma wordt in het EU-hoofdstuk onder 6. de Trans-Atlantische relatie centraal gesteld, met Washington en Londen als belangrijkste partners.  Daarnaast moet de immigratie stoppen, en de ontwikkelingshulp ook (behalve noodhulp). ‘Geen hulp, maar handel’. Asielzoekers moeten in eigen regio opgevangen worden.  VNL is ‘groot voorstander van handelsverdragen maar niet als dat ten koste gaat van soevereiniteit (TTIP)’. Er moet een referendum gehouden worden over uittreding uit de EU, en de Europese Commissie moet veel kleiner en alleen voor economische samenwerking en de interne markt zorgen, van VNL. Wat maakt het uit hoe groot de Europese Commissie is, als Nederland geen EU-lid meer is? En het eerste EU-standpunt is dat Nederland weer een soeverein land moet worden. Wat als er uit dat voorgestelde referendum komt dat Nederlanders in de EU willen blijven? Ook staat er weinig over het hoe.

Uit het Jezusleeft-programma: ‘Jezusleeft ziet slechts één oplossing voor Nederland en de EU: de samenwerking zo snel mogelijk beëindigen, een Nexit. De EU kan onmogelijk beslissen wat goed is voor Nederland en haar normen en waarden. De EU is te groot, te complex en niet in staat om de juiste beslissingen te nemen voor onze maatschappij. Samenwerking binnen Europa dient bevorderd te worden waar mogelijk, maar niet via de EU.’

GeenPeil, deel van de initatiefnemers voor het Oekraïne-referendum die lieten weten dat het ze alleen maar ging om Nederland uit de EU te laten vertrekken, blijkt helemaal geen programma te hebben of een visie op de EU. Ze gaan Kamerleden leveren die op afstand bestuurbaar zijn.  Vraag is hoe consistent en geloofwaardig deze belofte nu weer is. Van de website:  ‘De Kamerleden zijn écht van JULLIE. Jullie, de GeenPeilstemmers, besturen onze Kamerleden op afstand via een app. Als jullie stemmen dat GeenPeil Kamerleden naar links moeten, dan gaan de Kamerleden naar links. Als jullie besluiten dat GeenPeil Kamerleden naar rechts moeten, dan gáán ze naar rechts. Niets meer, niets minder.’